MFA Bekkerveld
Nieuwbouw multifunctionele accomodatie
Mijnwater als duurzame energiebron. Multifunctionele accommodaties (MFA’s) schieten als paddestoelen uit de grond. Dat de gemeente Heerlen een MFA wilde, is dus niet bijzonder. Dat het binnenklimaat door de oude kolenmijnen wordt gerealiseerd, is dat wél. Het water uit deze mijnen dient als energiebron.
Sporthal NOC*NSF
De MFA Bekkerveld bestaat uit een sporthal met speelvelden en een voorzieningengebouw voor onder meer kleedkamers, een ontmoetingsruimte en verschillende zalen, bestemd voor diverse verenigingen, scholen en andere groeperingen uit de wijk. Volgens projectleider Frank Vossen van HOMIJ is de afwerking luxueus. ‘Er is een ingenieus verlichtingssysteem met bewegingsmelders dat digitaal separaat schakelbaar is. Een andere bijzonderheid is dat het gebouw voldoet aan de eisen van een sporthal van NOC*NSF, óók wat de (klimaat)installaties betreft. Dit maakt de locatie geschikt voor officiële wedstrijden.’
Mijngangen vol grondwater
Het meest bijzondere aan dit project is echter de aansluiting op mijnwater. De voormalige kolenmijnen, die in het eerste deel van de twintigste eeuw de belangrijkste economische pijler van Heerlen vormden, stroomden na hun sluiting in 1974 vol met grondwater. Hoe dieper de gang, hoe lager de temperatuur: onderin bereikt het water door de omringende aarde een stabiele temperatuur van 29 graden Celsius. Decennia lang bleef deze geothermische bron onaangeroerd. Tot de gemeente Heerlen bedacht dat deze benut kon worden voor energievoorziening. Pilots in 2005 lieten zien dat het mogelijk was om ruimtes met het diepgelegen mijnwater te verwarmen en te koelen met het hoger gelegen water.
Smart grid met mijnwater
Sjoerd Parren is projectmanager bij Mijnwater B.V. ‘De panden die energie betrekken uit mijnwater zijn aangesloten op een ‘smart grid’ voor verwarming en koeling’, vertelt hij. ‘Via een zelfstandig clusternetwerk wordt zowel warmte als koude geleverd aan de aangesloten gebouwen. Uitwisseling van restwarmte en -koude tussen de panden onderling vindt plaats in ondergrondse kelders, waarin warmtewisselaars en pompen zijn opgesteld.
De MFA Bekkerveld zit in een cluster met pensioenfonds APG. APG heeft een groot datacenter met de bijbehorende restwarmte. Door de retourstroom van warmte of koude intelligent te maken, kunnen we afstemmen op de vraag. Er is dan alleen nog pompenergie nodig om te koelen en verwarmen in de diverse aangesloten gebouwen.’ Mijnwater denkt nu al na over de doorontwikkeling naar een demand system dat vraagpatronen in de tijd herkent. ‘We hebben Europese subsidie gekregen voor onderzoek naar het berekenen van energiebehoefte aan de hand van onder andere weersvoorspelling’, vertelt Parren. ‘Het uiteindelijke doel is een systeem dat data verzamelt en daarmee slim kan aansturen op klimaatvraag in plaats van op energievraag.’
Inregelen luistert nauw
Belangrijk in de samenwerking met de installateur is dat een dergelijk systeem veel kritischer werkt dan een reguliere installatie. ‘Er is geen grote overcapaciteit’, aldus Sjoerd Parren. ‘Het inregelen luistert erg nauw.’ Er is daarom veel overleg geweest tussen Mijnwater en HOMIJ, bevestigt ook Frank Vossen. ‘Je moet anders gaan nadenken over verwarming en koeling. Het gebouw mag bijvoorbeeld nooit te ver afkoelen. De inregeling is gericht op een stabiel klimaat, zonder verspilling’, besluit Vossen.